गर्दीतले एकटेपण

...

एकमेकांच्या अस्तित्वाची दखल घेतल्याशिवाय माणूस राहू शकत नाही. उद्या एखाद्या निर्जन बेटावर सोन्याचा महाल बांधून दिला आणि त्याला म्हटले की रहा तिथे तरी तो रहाणार नाही याचं कारण माणूस हा कळपप्रिय  प्राणी आहे. 

      माणसाला धारदार नखे नाहीत, कोणाला फाडून खाईल असा जबडा नाही, वेगाने पळणारे पाय नाहीत..की शरीरात अफाट ताकद नाही..या सर्व मर्यादांमुळे कदाचित समूहाने रहाणे त्याच्या जीन्स मध्ये आले असावे..त्याला लाभलेले बुद्धीचे वरदान हा देखील यातील एक महत्वाचा फॅक्टर असावा.

     यातला अंतर्विरोध असा की समूहाने रहात असला तरी स्वतःचे अस्तित्व टिकवण्याची  प्रेरणा त्याला समूहापासून अलग करत असते.या परस्परविरोधी प्रेरणा माणसाचे जीवनचक्र गतिमान करतात.

     जो पर्यंत अंगात रग असते, बौद्धिक आणि शारीरिक क्षमता पीक पॉईंट ला असते तो पर्यंत इतरांची कमी दखल घेतली जाते.माणूस आधी स्वतःला सिद्ध करतो आणि मग समाजाची दखल घेतो. 

     आपल्यातला स्व सिद्ध झाला की हळूहळू तो इतरांची दखल घेतो,लग्नाच्या पंगतीत भरपेट जेवून झालं की माणस कोणाला जिलेबी हवी का ? म्हणून  विचारतात तसे असते हे..

     शाळा सोबत्यांचे ग्रुप बहुधा आयुष्याच्या उत्तरार्धात होतात..अमुक तमुक वर्षाची दहावीची बॅच वगैरे..शाळेपासून आज अखेरपर्यंत एकत्र आहेत असे ग्रुप फार कमी..अर्थात सोशल मीडियामुळे एकत्र येणे तुलनेत सोपे आहे. आज काल माणस प्रत्यक्ष एकत्र येऊ शकत नाहीत ,अंतर,वेळ हे फॅक्टर खूप मॅटर करतात. पण ती उणीव व्हाट्सएप,फेसबुक ग्रुप भरून काढतात समूहाने रहाणे ही माणसाची मूलभूत प्रेरणा असतेच  पण त्यातही गर्दीतले वेगळेपण जपणे, एकटेपण जपणे तरीही एकमेकांची दखल घेत रहाणे याचे उत्तम उदाहरण म्हणजे..व्हाट्सपग्रुपवर पोस्ट टाकणारे थोडेच असतात पण स्टेटस मात्र आवर्जून पाहिली जातात. अव्यक्त राहून इतरांच्या भावनांची दखल घेत रहाणे याचे उत्तम उदाहरण काय असू शकते.?

     गर्दीतले एकाकीपण ते हेच..आणि समूहात राहून स्व जपण्याचा अंतर्विरोध तो हाच..

-@ प्रशांत शेलटकर

      8600583846