श्रद्धा आणि लॉजिक

" 'एक अधिक एक बरोबर दोन " हे लॉजिकली करेक्ट विधान आहे.कारण गणितीय दृष्टीने एक अधिक एक बरोबर तीनच, चार नाही की पाच नाही..यात केवळ आणि केवळ एकच शक्यता आहे.

       " मी त्याला उधार दिलेले पैसे तो मला परत देणार आहे" हे विधान लॉजिकली करेक्ट नाही कारण यात दोन शक्यता आहेत.एक तर तो पैसे देईल अथवा नाही देणार.

       पाहिल्या विधानात लॉजिक आहे दुसऱ्या विधानात विश्वास किंवा श्रद्धा आहे. श्रद्धा केवळ देवावरच असत नाही ती मानवी मूल्यांवर देखील असते. सामाजिक नियम पाळणे ही एकमेकांच्या विश्वासावर आधारलेली एक प्रकारची श्रद्धाच आहे. कारण इथेही दोन शक्यता आहेत ,एक म्हणजे नियम पाळण्याची आणि दुसरी शक्यता म्हणजे नियम न पाळण्याची . 

       दोन शक्यतांपैकी एक शक्यता गृहीत धरणे म्हणजेच श्रद्धा. देव आहे,देव भले करील ही एक प्रकारची श्रद्धाच आणि देव नाही हे विज्ञानाने सिद्ध होत नाही आणि ते सिद्ध होण्यासाठी विज्ञानाची सद्य स्थितीतील साधने पुरेशी आहेत असे गृहीत धरणे ही पण एक प्रकारची श्रद्धाच.काळाच्या मर्यादित परिघात विज्ञानाने ईश्वराचे अस्तित्व मान्य होत नाही हे सत्यच ..काळाची मर्यादा गृहीत धरूनच देव नाही हे विज्ञान सिद्ध करू शकेल. म्हणून देव नाही हे टेम्पररी स्टेटमेंट आहे. कालच्या वैज्ञानिक पायावर आजचे विज्ञान आणि आजच्या विज्ञानावर  उद्याचे विज्ञान असा अखंड प्रवास चालू असताना देवाच्या अस्तित्वाचा प्रश्न कोणी श्रद्धेने सोडवेल कोणी लॉजीकने..

     देव आहे हे मात्र टेम्पररी स्टेटमेंट नाही कारण जे हे स्टेटमेंट करतात ते लॉजिकली विचार करत नाहीत ते श्रद्धा हा बेस ठेवून तसे विधान करतात. त्यांच्या दृष्टीने श्रद्धा हेच लॉजिक असते. त्यामुळे देवाचे अस्तित्व व्यक्ती सापेक्ष असते हे खरेच..

     देवासोबत आणि देवशिवाय जगणारी दोन्ही प्रकारची माणसे जगात नांदत असतात, दोन्ही ठिकाणी नैतिकता आणि अनैतिकता असते. निरुपद्रवी अस्तिकता आणि नास्तिकता तसेच उपद्रवी अस्तिकता आणि नास्तिकता यांचा कोलाज म्हणजेच हे जग..

    बाकी श्रद्धा ही डोळस कधीच नसते म्हणून श्रद्धा आणि अंधश्रद्धा असे काही वेगळे नसते.कुप्रथांना अंधश्रद्धा नाव देताना मात्र लॉजिक गंडले आहे हे नक्की. जसे बर्फ गार असतो हे विधान हास्यास्पद कारण बर्फ़ाचा अंगभूत गुण थंड असणे हाच आहे..तो नसेल तर बर्फ या संज्ञेला काही अर्थ रहात नाही तसेच श्रद्धा आणि अंधश्रद्धा अशी विभागणी हास्यास्पदच....प्रत्येक श्रद्धा अंधच असते

- प्रशांत शेलटकर

  8600583846